اَلْعُتُرُ [el-'utur] (zammeteynle) عَاتِرٌ ['âtir]in ve عَتُورٌ ['atûr]un cem’idir ki kıvâma gelmiş âlete denir.

vn. & s. 1. A slaughtering, sacrificing a victim. 2. A spear’s being stiff. 3. A spear’s vibrating from elasticity.

اَلْعَتْرُ [el-'atr] ('ayn’ın fethi ve tâ-yı fevkiyyenin sükûnuyla) ve اَلْعَتَرَانُ [el-'aterân] (fetehâtla) Mızrak ve sâ’ir nesne katılanıp saht ve şedîd olmak ma’nâsınadır; yukâlu: عَتَرَ الرُّمْحُ وَغَيْرُهُ عَتْرًا وَعَتَرَانًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا اشْتَدَّ Ve mızrak elde titremek ma’nâsınadır; yukâlu: عَتَرَ الرُّمْحُ إِذَا اضْطَرَبَ وَاهْتَزَّ Ve عَتْرٌ ['atr] ve عُتُورٌ ['utûr] قُعُودٌ [ku’ûd] vezninde) Âlet-i tenâsül kıvâma gelmek ma’nâsınadır; yukâlu: عَتَرَ الذَّكَرُ عَتْرًا وَعُتُورًا إِذَا أَنْعَظَ Ve عَتْرٌ ['atr] Boğazlamak ma’nâsınadır; yukâlu: عَتَرَ الشَّاةَ إِذَا ذَبَحَهَا Ve عَتْرٌ ['atr] Âlet-i tenâsüle denir; 'ayn’ın kesriyle de câ’izdir.

اَلْعِطْرُ [el-'itr] ('ayn’ın kesriyle) Hoş râyihalı nesneye denir, طِيبٌ [tîb] ma’nâsına; cem’i عُطُورٌ ['utûr] gelir; yukâlu: جَاءَتْ وَعَلَيْهَا يَنْفُحُ الْعِطْرُ أَيِ الطِّيبُ

اَلْعَتْرُ [el-'atr] ('ayn’ın fethi ve tâ-yı fevkiyyenin sükûnuyla) ve اَلْعَتَرَانُ [el-'aterân] (fetehâtla) Mızrak ve sâ’ir nesne katılanıp saht ve şedîd olmak ma’nâsınadır; yukâlu: عَتَرَ الرُّمْحُ وَغَيْرُهُ عَتْرًا وَعَتَرَانًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا اشْتَدَّ Ve mızrak elde titremek ma’nâsınadır; yukâlu: عَتَرَ الرُّمْحُ إِذَا اضْطَرَبَ وَاهْتَزَّ Ve عَتْرٌ ['atr] ve عُتُورٌ ['utûr] قُعُودٌ [ku’ûd] vezninde) Âlet-i tenâsül kıvâma gelmek ma’nâsınadır; yukâlu: عَتَرَ الذَّكَرُ عَتْرًا وَعُتُورًا إِذَا أَنْعَظَ Ve عَتْرٌ ['atr] Boğazlamak ma’nâsınadır; yukâlu: عَتَرَ الشَّاةَ إِذَا ذَبَحَهَا Ve عَتْرٌ ['atr] Âlet-i tenâsüle denir; 'ayn’ın kesriyle de câ’izdir.

اَلْعَتَرُ [el-'ater] (fethateynle) Şiddet ve kuvvet ma’nâsınadır; yukâlu: فِيهِ عَتَرٌ أَيْ شِدَّةٌ وَقُوَّةٌ Ve عَتَرٌ ['Ater] Esmâdandır: 'Ater b. 'Âmir, Ebû Mûsâ el-Eş’arî radıyallâhu 'anhu cenâblarının ceddi ismidir.

Asıl. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; nesil, kuvvetli, öz, güçlü.

(a. i. ıtret’in c.) : nesiller, züriyetler, akrabalar.

اَلْعَتَرُ [el-'ater] (fethateynle) Şiddet ve kuvvet ma’nâsınadır; yukâlu: فِيهِ عَتَرٌ أَيْ شِدَّةٌ وَقُوَّةٌ Ve عَتَرٌ ['Ater] Esmâdandır: 'Ater b. 'Âmir, Ebû Mûsâ el-Eş’arî radıyallâhu 'anhu cenâblarının ceddi ismidir.

اَلْعِتْرُ [el-'itr] (‘ayn’ın kesriyle) Asl ve bünyâd ma’nâsınadır; yukâlu: هُوَ كَرِيمُ الْعِتْرِ أَيِ الْأَصْلِ Ve bir nev’ nebât, 'alâ-kavlin bir gûne hurde şecer ismidir. Bunu ba’zılar عَرْفَجٌ ['arfec] ile ve ba’zılar çiğdem çiçeği ile beyân ederler. Ve عِتْرٌ ['itr] Kâfirlerin pereştiş eyledikleri puta denir, صَنَمٌ [sanem] ma’nâsına. Ve mutlakan zebh olunacak hayvâna denir. Ve şol koyuna denir ki Câhiliyyet’te müşrikûn-ı 'Arab perestiş eyledikleri asnâm için kurbân ederler idi. Şârih şehr-i recebe tahsîs eylemiştir. Ve عِتْرٌ ['İtr] Bir kabîle adıdır ki pederleri 'İtr b. Cuşem nâm kimse idi; ashâbdan 'Abdurrahmân b. 'Udeys el-'İtrî ondandır. Ve 'İtr b. Mu’âz, Hevâzin kabîlesinden bir batn adıdır. Sinân b. Muzâhir ve Muhammed b. Mûsâ ve Bekkâr b. Sellâm ve Melik b. damre et-Tâbi’î ve Ebân ve kâsim ibnâ Erkam el-'İtriyyûn ki muhaddislerdir, batn-ı merkûm ricâlindendir. Ve Suleym b. 'İtr et-Tucîbî, Mısır kâdîsi idi ki rüvâttandır. Ve muhaddisînden Fudayl b. Merzûk, Benû 'İtr mevâlîsindendir. Ve عِتْرٌ ['itr] Bel ve tırpan ve balta makûlesinin sapına denir, ‘alâ-kavlin bel demirinin üzerinde olan arkuru ağaca denir ki bel ile yeri söken kimse ayağını ona vaz’ ile zor ederler. Ve hezeyân ma’nâsınadır; yukâlu: أَتَى بِالْعِتْرِ أَيِ الْهَذَيَانِ