اَلطَّبْعُ [et-tab’] (tâ’nın fethi ve bâ’nın sükûnuyla) Şol hûydur ki insân onun üzerine yaratılır. Ve bu aslında masdar idi.

اَلطِّبَاعُ [et-tibâ’] (tâ’nın kesriyle) Bi-ma’nâhu eyzan. Ve طَبْعٌ [tab’] Mühr vurmağa dahi derler. Ve mühr hıfz için bir nesnenin üzerinde nakş etmektir, gerek balçık üzerine olsun gerek gayrısının üzerine olsun; tekûlu: طَبَعْتُ عَلَى الْكِتَابِ أَيْ خَتَمْتُ Ve طَبْعٌ [tab’] Bir nesne işlemeğe dahi derler; tekûlu: طَبَعْتُ السَّيْفَ وَالدِّرْهَمَ إِذَا عَمِلْتَهُ وَطَبَعْتَ مِنَ الطِّينِ جَرَّةً

اَلطَّابِعُ [et-tâbi’] (صَاحِبٌ [sâhib] vezninde) Bu dahi طَبِيعَةٌ [tabî’at] ma’nâsınadır; yukâlu: لَهُ طَابِعٌ حَسَنٌ أَيْ طَبِيعَةٌ Bu mübâlagaten ıtlâk olunmuştur.

s. (pl. اطباع طبوع، طباع، ) A brook, rivulet, or artificial canal.

vn. & s. A printing, stamping, impressing.

اَلطَّبْعُ [et-tab’] (نَبْعٌ [neb’] vezninde) Bir nesneyi mührlemek ma’nâsınadır; yukâlu: طَبَعَ عَلَيْهِ طَبْعًا مِنَ الْبَابِ الثَّالِثِ إِذَا خَتَمَ Ve kılıç ve bıçak namlusu işlemek ma’nâsınadır, yumurtayî namlu çekmekten 'ibârettir; yukâlu: طَبَعَ السَّيْفَ إِذَا عَمِلَهُ أَيْ صَاغَهُ Ve akçe ve altın makûlesini işlemek ma’nâsınadır ki akçe kesip sikkelemekten ‘ibârettir; yukâlu: طَبَعَ الدِّرْهَمَ إِذَا عَمِلَهُ أَيْ نَقَشَهُ وَسَكَّهُ Ve çamurdan destî ve küp ve çanak ve çömlek makûlesi yapmak ma’nâsınadır; yukâlu: طَبَعَ الْجَرَّةَ مِنَ الطِّينِ إِذَا عَمِلَهَا Ve kabı su ile doldurmak ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: طَبَعَ الدَّلْوَ إِذَا مَلَأَهَا Ve bir kimsenin ensesine şamar yerleştirmek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: طَبَعَ قَفَاهُ إِذَا مَكَّنَ الْيَدَ مِنْهَا ضَرْبًا Ve طَبْعٌ [tab’] Bir nesnenin misâl ve sîgasına ve örneğine ıtlâk olunur, mef’ûl ma’nâsınadır; tekûlu: إِضْرِبْهُ عَلَى طَبْعِ هَذَا أَيْ عَلَى مِثَالِهِ وَصِيغَتِهِ Ve خَتْمٌ [hatm] ma’nâsınadır ki murâd basılmış mührün nakş ve sûretidir; tekûlu li’l-hakkâki: إِعْمَلْ لِي خَاتَمًا عَلَى هَذَا الطَّبْعِ أَيِ الْخَتْمِ Ve bir hûy ve halîka üzere mecbûl olmak ma’nâsınadır; yukâlu: طُبِعَ الرَّجُلُ عَلَى الشَّيْءِ عَلَى الْمَجْهُولِ أَيْ جُبِلَ عَلَيْهِ

iz. ar. 1. Mühür ve damga vesâire basma. 2. Yed-i kudret tarafından basılmış gibi olan tabîat, hilkat, sirişt, cibillet: tab‘-ı memdûh, tab‘-ı mezmûm. 3. Dökme hurûfâtla veya litoğrafya ve fotoğrafya vesâir usûllerle kitap vesâire basma. Umûmiyyet üzere tıbâ‘at işlerinin icrâsına ve bilhassa destgâh veya makinede basılmasına denilir: birçok kütüb-i nâfianın tab‘ına himmet olundu; kitabın tertibini ayrı ve tab‘ını ayrı pazarlık ettim; tertibi pek muntazam ise de tab‘ında kusur vardır; bu kitabın şu kaçıncı tab‘ıdır = kaçıncı tab‘asıdır.

(a. i.) : 1) tabiat, huy, yaradılış. 2) mühür, damga basma. 3) kitap basma. Bi-t-tabi’ : tabit olarak, tabîatiyle. tab’-ı yârân : dostların tabiatı, yaradılışı.

اَلطَّبْعُ [et-tab’] (نَبْعٌ [neb’] vezninde) ve اَلطَّبِيعَةُ [et-tabî’at] (سَفِينَةٌ [sefînet] vezninde) ve اَلطِّبَاعُ [et-tibâ’] (كِتَابٌ [kitâb] vezninde) İnsânın mecbûl ve meftûr olduğu seciyyeye denir ki sirişt ve halîkasıdır; yukâlu: هُوَ كَرِيمُ الطَّبْعِ وَالطَّبِيعَةِ وَالطِّبَاعِ أَيِ السَّجِيَّةِ الَّتِي جُبِلَ عَلَيْهَا الْإِنْسَانُ Ve bunlar aslda masdarlardır. Ve ba’zılar طِبَاعٌ [tibâ’]ı fark eylediler, ya’nî طَبْعٌ [tab’] ve طَبِيعَةٌ [tabî’at] ma’nâ-yı mezkûre olup ve طِبَاعٌ [tibâ’] mat’am ve meşreb ve şiddet ve rehâ ve buhl ve sehâ misilli min-haysü’l-'âdet ev min-haysü’l-hilkat zâ’il olmayıp sâbit ve müstakar olan hûy ve huluka denir, ikisine göre de خَتْمٌ [hatm] ma’nâsından me’hûzdur.

s. (pl. اطباع ) 1. Dirt, filth. 2. Tarnish, rust. 3. Disgrace, shame.