صُلَبٌ [suleb] (صُرَدٌ [surad] vezninde) Bir kuş adıdır.

اَلصُّلْبُ [es-sulb] (sâd’ın zammı ve lâm’ın sükûnuyla) ve اَلصُّلَّبُ [es-sulleb] (سُكَّرٌ[sukker] vezninde) ve اَلصَّلِيبُ [es-salîb] (أَمِيرٌ [emîr] vezninde) Katı ve saht ve şedîd olan nesneye denir. Ve صُلْبٌ [sulb] (sâd’ın zammıyla ve fethiyle de lügattir) Yağrınıdan kuyruk sokumuna gelince kadar arka kemiğine denir ki omurga ta’bîr olunur. Cem’i أَصْلُبٌ [aslub] gelir, أَفْلُسٌ [eflus] gibi ve أَصْلاَبٌ [aslâb] gelir ve صِلَبَةٌ [silebet] gelir, عِنَبَةٌ [‘inebet] vezninde; yukâlu: قَصَمَ صُلْبَهُ وَهُوَ عَظْمٌ مِنْ لَدُنِ الْكَاهِلِ إِلَى الْعَجْبِ Ve صُلْبٌ [sulb] Toprağı taş gibi, be-gâyet katı ve pek ve şedîd olan yere denir ki por ta’bîr olunur. Cem’i صِلَبَةٌ [silebet] gelir, عِنَبَةٌ [‘inebet] vezninde. Ve صُلْبٌ [sulb] Haseb ve kuvvet ma’nâlarına isti’mâl olunur; yukâlu: هُوَ كَرِيمُ الصُّلْبِ أَيِ الْحَسَبِ ve yukâlu: لَهُ صُلْبٌ أَيْ قُوَّةٌ Ve Remlu ‘Âlic kurbünde صَمَّانُ [Sammân] nâm arza bir mevzi’ adıdır. Ve şâ’irin işbu: “سُقْنَا بِهِ الصُّلْبَيْنِ وَالصَّمَّانَا” mısrâ’ında vâki’ صُلْبَيْنِ [sulbeyn] lafzı yâ zatında müfred olup zarûret-i vezn için tesniye bünyesiyle îrâd olundu, رَامَةٌ lafzında رَامَتَيْنِ dendiği gibi yâhûd murâd iki mevzi’ olup sıfat-ı salâbet her birinde gâlib olduğundan her birine صُلْبٌ [sulb] ıtlâk olunmuştur.

اَلصَّلْبُ [es-salb] (sâd’ın fethi ve lâm’ın sükûnuyla) Asmak ve ber-dâr eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: صَلَبَ اللِّصَّ صَلْبًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا جَعَلَهُ مَصْلُوبًا Ve mahmûmun hummâsı şedîd ve dâ’imî olmak ma’nasınadır; yukâlu: صَلَبَتْ عَلَيْهِ حُمَّاهُ أَيْ دَامَتْ وَاشْتَدَّتْVe eti kebâb ve biryân eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: صَلَبَ اللَّحْمَ إِذَا شَوَاهُVe kemiklerin yağını çıkarmak ma’nâsınadır; yukâlu: صَلَبَ الْعِظَامَ إِذَا اسْتَخْرَجَ وَدَكَهَاVe yakmak, ihrâk ma’nâsınadır; yukâlu: صَلَبَ الشَّيْءَ صَلْبًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي وَاْلأَوَّلِ إِذَا أَحْرَقَهُVe kovaya salîb düzmek ma’nâsınadır ki murâd kovanın ağızında olan salîbe şebîh iki ağaçtır; yukâlu: صَلَبَ الدَّلْوَ إِذَا جَعَلَ عَلَيْهَا صَلِيبَيْنِ

اَلصُّلْبُ [es-sulb] (sâd’ın zammı ve lâm’ın sükûnuyla) ve اَلصُّلَّبُ [es-sulleb] (سُكَّرٌ[sukker] vezninde) ve اَلصَّلِيبُ [es-salîb] (أَمِيرٌ [emîr] vezninde) Katı ve saht ve şedîd olan nesneye denir. Ve صُلْبٌ [sulb] (sâd’ın zammıyla ve fethiyle de lügattir) Yağrınıdan kuyruk sokumuna gelince kadar arka kemiğine denir ki omurga ta’bîr olunur. Cem’i أَصْلُبٌ [aslub] gelir, أَفْلُسٌ [eflus] gibi ve أَصْلاَبٌ [aslâb] gelir ve صِلَبَةٌ [silebet] gelir, عِنَبَةٌ [‘inebet] vezninde; yukâlu: قَصَمَ صُلْبَهُ وَهُوَ عَظْمٌ مِنْ لَدُنِ الْكَاهِلِ إِلَى الْعَجْبِ Ve صُلْبٌ [sulb] Toprağı taş gibi, be-gâyet katı ve pek ve şedîd olan yere denir ki por ta’bîr olunur. Cem’i صِلَبَةٌ [silebet] gelir, عِنَبَةٌ [‘inebet] vezninde. Ve صُلْبٌ [sulb] Haseb ve kuvvet ma’nâlarına isti’mâl olunur; yukâlu: هُوَ كَرِيمُ الصُّلْبِ أَيِ الْحَسَبِ ve yukâlu: لَهُ صُلْبٌ أَيْ قُوَّةٌ Ve Remlu ‘Âlic kurbünde صَمَّانُ [Sammân] nâm arza bir mevzi’ adıdır. Ve şâ’irin işbu: “سُقْنَا بِهِ الصُّلْبَيْنِ وَالصَّمَّانَا” mısrâ’ında vâki’ صُلْبَيْنِ [sulbeyn] lafzı yâ zatında müfred olup zarûret-i vezn için tesniye bünyesiyle îrâd olundu, رَامَةٌ lafzında رَامَتَيْنِ dendiği gibi yâhûd murâd iki mevzi’ olup sıfat-ı salâbet her birinde gâlib olduğundan her birine صُلْبٌ [sulb] ıtlâk olunmuştur.

اَلصَّلَبُ [es-saleb] (fethateynle) Vech-i mezkûr üzere صُلْبٌ [sulb] lafzında lügattir ki arkada olan omurga kemiklerine denir, Fârisîde püşt-mâze derler. Ve صَلَبٌ [saleb] Çerviş yağına denir, وَدَكٌ [vedek] ma’nâsına.

sıf. ar. s: sulbe. [صلابة salâbet’den sıfm.] 1. Katı, sert: hacer-i sulb. 2. H. Mâyi‘ ve gaz hâlinde olmayıp akmaz ve dökülmez yani zerrât-ı terkîbiyyesi az çok kuvvet ve tazyik görmedikçe birbirlerinden ayrılmaz (şey): cism-i sulb, ecsâm-ı sulbe. 3. Mc. Hissiyyâtı donuk, teessürsüz, ahvâl-i rûhiyyeden bîbehre, pek cismânî: pek sulb adam.

iz. ar. 1. Asma, asarak idam etme, berdâr etme: salb etmek. 2. Haça germe, haça gererek idam etme: hıristiyanlar hazret-i îsâ’nın salb olunduğu itikâdında bulunarak salîb şeklini takdîs ediyorlar.

(a. i. c. : aslâb) : 1) omurga kemiği, bel kemiği. 2) döl döş. (bkz. : zürriyyet). 3) döl. 4) (s. salâbet’den) sert, katı. 5) s. fiz. katı. 6) s. taş gibi.

iz. ar. cm: aslâb. 1. Omurga kemiklerinin merbût bulundukları zincir gibi kemik, eğin, amûd-ı fekârî. 2. Zürriyyet, sülâle: sulbünden üç erkek ile iki kız evlat dünyaya geldi; Sultân Osmân Hân Gâzî’nin sulb-i pâkinden dünyâya gelen evlat.

اَلصَّالِبُ [es-sâlib] (lâm’ın kesriyle) Bu dahi arka kemiğine denir. Ve صَالِبٌ [sâlib] Titremesi olan humma 'ârızasına denir ki sıtma ta’bîr olunur; yukâlu: أَخَذَتْهُ حُمًّى صَالِبٌ وَهِيَ الَّتِي فِيهَا رِعْدَةٌ Şârih der ki izâfetle ve izâfetsiz ve bi-re’sihi isti’mâl olunur. Ve ümmehât-ı sâ’irede harâret-i zâ’idesi olan ile ki Fârisîde teb-i germ derler müfesserdir. Mü’ellif نَافِضٌ [nâfid] ile mürâdif resm eylemiştir.