sıf. ar. 1. Hâlis, sâfî, sâde, mahz: bu sırf süttür; sırf yalandır. 2. Büsbütün, kâmilen [ekseriya Türkçe gibi kullanılıp Fârisî kâidesince mesela kizb-i sırf nâdiren denilir ve birincisi kadar kuvvet-i manayı ihtivâ etmez.] ≡ h. Ancak, mücerred: sırf kendi ihtirâıdır.

اَلصَّرْفُ [es-sarf] (sâd’ın fethi ve râ’nın sükûnyla) Bir nesneyi çevirmek ve döndürmek ma’nâsınadır ki bir nesneyi bir hâletten hâlet-i uhrâya redd eylemekten ‘ibârettir, ke-mâ se-yuzkeru. Ve ammâ hadîste vâki’ ya’nî “اَلْمَدِينَةُ حَرَمٌ مَا بَيْنَ عَائَرٍ وَيُرْوَى عَيْرٍ إِلَي كَذَا مَنْ أَحْدَثَ فِيهَا حَدَثًا أَوْ آوَى مُحْدِثًا فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللهِ وَالْمَلاَئِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ لاَ يُقْبَلُ مِنْهُ صَرْفٌ وَلاَ عَدْلٌ” hadîsinde vâki’ صَرْفٌ [sarf]tan murâd tevbedir ve عَدْلٌ ['adl]den murâd fidyedir yâhûd صَرْفٌ [sarf]tan murâd nâfile ve عَدْلٌ ['adl]den murâd farîzadır yâhûd bi’l-'akstir yâhûd صَرْفٌ [sarf]tan murâd vezn ve عَدْلٌ ['adl] den murâd keyldir yâhûd صَرْفٌ [sarf] iktisâb ve عَدْلٌ ['adl] fidyedir yâhûd صَرْفٌ [sarf] hîle ma’nâsınadır. Ve minhu kavluhu ta’âlâ: “فَمَا يَسْتَطِيعُونَ صَرْفًا وَلاَ نَصْرًا” أَيْ مَا يَسْتَطِيعُونَ أَنْ يَصْرِفُوا عَنْ أَنْفُسِهِمُ الْعَذَابَ

على harcamak, göndermek. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; عن uzaklaştırmak, عن caydırmak, ل,في,الى …e vermek, (عَن) uzaklaştırmak, عن dikkatini / bakışlarını başka bir yöne çekmek / çevirmek, عن vazgeçirmek, على tüketmek, (bakışlarını, الى) yöneltmek, على sarfetmek, على vermek, (parayı على, ل) harcamak, على ödemek, (zamanını ل, الى, في) vermek, (parayı) bozmak, (kelimenin) çekimini yapmak dilb., gitmesine izin vermek, işten çıkarmak, vakit geçirmek, döviz bozdurmak, kovmak, zaman geçmek, para bozmak, bırakmak, işten atmak, yol vermek.

iz. ar. 1. Harc, masraf etme, akçeyi mübâyaâta verip bozma: çok para sarf ettiniz; ayda ne kadar sarf ediyorsunuz? Akçenin kimi sarfından hoşlanır kimi hıfzından. 2. Kullanma, işte bulundurma, isti‘mâl, işgal etme: bu işe sarf-ı zihin ettim; sarf-ı mesâî etmek. 3. Çevirme, döndürme, çekip uzaklaştırma: bir işten sarf-ı nazar etmek = gözlerini çevirmek, vazgeçmek. 4. Bir lisanı terkîb eden kelimelerin tebeddülâtından ve birbirinden çıkmalarından yani tasrîf ve iştikâktan bahs eden ilim ki kelimenin terkîb-i kelâmda tuttuğu mevki‘den sarf-ı nazarla [yani bu vazifeyi nahve bırakarak] mücerred nefs-i kelimenin tebeddülât ve tagayyürâtını bildirir: ilm-i sarf. Bu ilimden bâhis kitap: sarf-ı Arabî, sarf-ı Türkî; filân güzel bir sarf yazmıştır. 6. Kelimenin ilm-i sarf kavâidince ve i‘râbca tebeddülü. [tasrîf ve insırâf daha müsta‘meldir.]

Arı, saf, sırf, katışıksız. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; katkısız, duru, berrak, has, halis, salt, katıksız.

Değiştirmek. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; serbest bırakmak, (suyu) akaçlamak, (araziyi) kurutmak, (işi) tasfiye etmek, kapatmak, (para) bozdurmak, (malı) piyasaya sürmek, (kelimenin) tasrifini yapmak, (fiilin) çekimini yapmak, nakletmek, açıklamak, taksim etmek, bildirmek, paylaştırmak, yönlendirmek, beyan etmek, bölmek, boşaltmak, suyu akıtmak, fiilin çekimini yapmak, suyu drene etmek, malı piyasaya sürmek, çeki tahsil etmek, kanalizasyona vermek, tıpta cerahatın akması için sonda koymak, para bozdurmak, araziyi kurutmak, çıktı olarak birşey vermek, izah etmek, çabucak sonlandırmak, sirkülasyonunu sağlamak, işi tasfiye etmek, devir daim ettirmek.

(a. s. Ve zf.) : 1) sâde, yalnız, ancak. 2) tamâmiyle, büsbütün, baştan aşağı kadar, (bkz. : kamilen).

(a. i.) : 1) (c. : sarfiyat) harcama, masraf etme, gider. 2) para bozma. 3) çevirme, döndürme.

Kambiyo. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; عن uzak-laştırma, عن caydırma, على harcama, ل,في,الى …e verme, mübadeleli alışveriş, عن dikkatini / bakışlarını başka bir yöne çekme / çevirme, عن vazgeçirme, على tüketme, على sarfetme, çekim, على verme, على ödeme, gitmesine izin verme, işten çıkarma, vakit geçirme, döviz bozdurma, hile desise, gönderme, kovma, zaman geçme, para bozma, dalavere, bırakma, işten atma, entrika, yol verme, düzen, yüz çevirme, sarf, masraf, mübadeleli alış veriş, felaket, resmi olarak çıkarma/verme, isale, zaman,para vb.harcama, drenaj, biçimbilim, uzaklaştırma, çekilme, atık, afet, tövbe, süzülme, azletme, parite, döviz bozma.

Harcanmak.