s. (pl. ارواح) 1. The breath. 2. The vital pirinciple in a plant, brute, or man; the spirit, the soul. 3. A spirit. a. ghost. 4. Avolatile fluid; an essence; a tincture. 5. A mineral sublimate. 6. (geomaney) The element of fire. 7. Name of acertain angel or class of angels; especially of Gabriel. 8. A name of the Qur’an, or of any portion of it.

اَلرَّوَحُ [er-revah] (fethateynle) Vüs’at ma’nâsına. Ve رَوَحٌ [revah] Kezâlik iki ayağın arasında olan vüs’attir. Ve bu فَحَجٌ [fehac]dan ednâdır ki فَحَجٌ [fehac] dahi ayağın arası vâsi’ olmaktır.

اَلرَّوْحُ [er-revh] (râ’nın fethi ve vâv’ın sükûnuyla) Râhat ve rahmet ma’nâlarınadır ki zikr olundu. Ve رَوْحٌ [revh] Masdar olur, bir nesneye yel dokunmak ma’nâsınadır; yukâlu: رَاحَتِ الرِّيحُ الشَّيْءَ تَرَاحُهُ رَوْحًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا أَصَابَتْهُ ve yukâlu: رِيحَ الْغَدِيرُ عَلَى بِنَاءِ الْمَفْعُولِ إِذَا أَصَابَتْهُ الرِّيحُ Ve rîh bulmak ma’nâsınadır ki yukâlu: رَاحَ الشَّجَرُ إِذَا وَجَدَ الرِّيحَ Ve rüzgâra girmek ya’nî rüzgârlı yere varmak 'alâ-kavlin rüzgâr dokunmakla helâk olmak ma’nâsınadır; yukâlu: رِيحَ الْقَوْمُ عَلَى بِنَاءِ الْمَفْعُولِ إِذَا دَخَلُوا فِي الرِّيحِ أَوْ أَصَابَتْهُمْ فَجَاحَتْهُمْ

s. 1. A gentle breath of air. 2. Ease, rest, repose, tranquillity; comfort; happiness.

اَلرُّوحُ [er-rûh] (râ’nın zammıyla) Mâ-bihi hayâtu’l-enfüs ya’nî mâdde-i hayât olan vedî’a-i ilâhiyyeye denir ki cân ta’bîr olunur ve hukemâ ona نَفْسٌ [nefs] ıtlâk ederler. Ve رُوحٌ [rûh] lafzı müzekkerdir, نَفْسٌ [nefs] i’tibârıyla mü’ennes dahi olur.

اَلرَّوْهُ [er-revh] (râ’nın fethi ve vâv’ın sükûnuyla) ve اَلرُّوَاهُ [er-ruvâh] (غُرَابٌ [gurâb] vezninde) Su yer yüzünde beri öte oynayıp çalkanmak ma’nâsınadır; yukâlu: رَاهَ الْمَاءُ رَوْهًا وَرُوَاهًا إِذَا اضْطَرَبَ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ ve yukâlu: مَا أَعْجَبَ رُوَاهُ الْمَاءِ أَيِ اضْطِرَابُهُ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ

iz. ar. cm: ervâh. 1. İnsanda ve hayvandaki madde-i hayâtiyye, can: bedende ruh var iken: ruhuna rahmet olsun! 2. Hareket, faaliyet, kuvvet: bu adamda hiç ruh yoktur. 3. Te’sîr, müessirlik: bu ibâre pek sönüktür, biraz ruh verecek tabirât bulmalı. 4. Bir madde-i nebâtiyye vesâireden çıkarılan hulâsa ki ekseriya pek hafif ve tayyâr bir mayi‘ hâlinde olur: nane ruhu, afyon ruhu, lokman ruhu, nişadır ruhu, tuz ruhu. روح اﷲ Ruhullah = Hazreti İsa (a.s.).

(a. c. : ervah) : 1) can, nefes. 2) canlılık, his, duygu. 3) en mühim nokta, öz. Merkez-i rûh-i hayvanî : kalb. Merkez-i rûhu nefsânî : dimağ. Merkez-i rûh-i tabîî : kan. kim. esans. 5) ispirto gibi uçucu gaz. rûh-ullah : Hz. îsâ. rûh-ül-emîn, —ül-kudüs : Cebrail. 6) müz. Türk müziğinde en az beş altı asırlık bir mürekkep makam olup zamanımıza kalmış numunesi, yoktur.

اَلرَّوَاحُ [er-revâh] ve اَلرَّوَاحَةُ [er-revâhat] (râ’ların fethiyle) ve اَلرَّاحَةُ [er-râhat] ve اَلْمُرَايَحَةُ [el-murâyahat] (mîm’in zammıyla) ve اَلرَّوِيحَةُ [er-revîhat] (سَفِينَةٌ [sefînet] vezninde) Şey’-i mechûle yakîn ve ıttılâ’ tahsîlinden nâşî sürûr ve neşât bulmağa denir. Mü’ellifin serdi ve şârihin beyânı üzere bunlar ism-i masdarlardır. Lâkin مُرَايَحَةٌ [murâyahat] mufâ’ale olmakla zâhiren ism olarak müsta’meldir. Ve رَوَاحٌ [revâh] ve رُؤُوحٌ [ru’ûh] قُعُودٌ [ku’ûd] vezninde ve رَاحٌ [râh] ve رِيَاحَةٌ [riyâhat] كِتَابَةٌ [kitâbet] vezninde ondan masdarlardır; yukâlu: رَاحَ لِذَلِكَ اْلأَمْرِ يَرَاحُ رَوَاحًا وَرُؤُوحًا وَرَاحًا وَرِيَاحَةً مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا أَشْرَفَ لَهُ وَفَرِحَ Ve رَوَاحٌ [revâh] Akşam vaktine, 'alâ-kavlin geceye kadar vakte denir ve tekûlu: رُحْنا رَوَاحًا وَتَرَوَّحْنَا أَيْ سِرْنَا فِيهِ أَوْ عَمِلْنَا ke-mâ zukire; ve yukâlu: خَرَجُوا بِرِيَاحٍ مِنَ الْعَشِيِّ وَرَوَاحٍ وَأَرْوَاحٍ أَيْ بِأَوَّلٍ Ve رَوَاحٌ [revâh] رَوْحٌ [revh] gibi vakt-i mezbûrede bir yere gitmek ma’nâsınadır; tekûlu: رُحْتُ الْقَوْمَ وَإِلَيْهِمْ وَعِنْدَهُمْ رَوْحًا وَرَوَاحًا أَيْ ذَهَبْتُ إِلَيْهِمْ رَوَاحًا Ve 'Arablar “o işi ben kolaylıkla işlerim” diyecek yerde أَفْعَلُهُ فِي سَرَاحٍ وَرَوَاحٍ derler, فِي سُهُولَةٍ ma’nâsına.

Mütercim der ki رُوحٌ [rûh] ma’nâ-yı âtîden me’hûzdur; 'inde’l-mütekellimîn bir cism-i latîf ve şeffâftır ki bi’z-zât zindedir, bedene sirâyeti gül-âbın güle sirâyeti gibidir deyip hubût u 'urûc ve berzahta tereddüd eylemesiyle ihticâc ederler. Ve niçeleri rûh, 'arazdan ve o hayâttan 'ibârettir ki beden onun vücûduyla hayy olur derler. Ve felâsife ve ekser-i sûfiyye derler ki rûh, cism ve 'araz değildir, bi-nefsihi kâ’im bir cevher-i mücerreddir, mühehayyiz değildir; tedbîr ve tahrîk gibi tasarrufla bedene ta’alluk eder, dâhil ve hâric dahi değildir. Ve ‘inde’l-etıbbâ’ rûh, demden 'ibârettir, Metâlib-i 'Âliye-i İmâm-ı Râzî’de, husûsan Suyûtî merhûmun Rûh risâlesinde mebsûttur. İntehâ. Ve رُوحٌ [rûh] kur’ân-ı 'azîmü’ş-şâna ıtlâk ve vahy-i ilâhîye ıtlâk olunur. Ve Cibrîl-i emîn’e ıtlâk olunur; اَلرُّوحُ [er-rûh] ile جِبْرِيلُ [Cibrîl] hem-şümârdır. Ve Hazret-i 'Îsâ’ya ıtlâk olunur. Ve nefh ma’nâsınadır ki nefes ile üfürmek ve üflemektir. Ve emr-i nübüvvete dahi rûh ıtlâk olunur, bâ’is-i hayât-ı rûhânî olduğu için. Ve Hazret-i Rabbü’l-'âlemînin hükm ve emrine ıtlâk olunur. Ve رُوحٌ [Rûh] bir melek ismidir ki yüzü insân yüzü ve cesedi melâ’ike sûretindedir. Mü’ellifin Basâ’ir’de beyânına göre rûhun hakîkati bir latîfe-i rabbâniyye ve 'anâsır-ı 'âlem-i 'ulvîden bir 'unsur-ı şerîftir ki meded-i ilâhî ile 'âlem-i süflîye muttasıl ve derecât-ı hayvânât ve tefâvüt-i hâlât hasebiyle hayvân kısmına müte’allik olur ve insân nev’i sûrette ve ma’nâ ve sıfatta ekmel-i cins-i hayvân olmakla ona muttasıl olan rûh efdal-i ervâh olur. Ve o latîfenin hakîkatine vukûf tavr-ı 'ukûl-i beşeriyyenin mâ-verâsıdır. Nihâyet ‘avârız mümeyyizesiyle idrâk hadd-i imkândadır. Ve üç nev’ ile mütenevvi’dir: Hayvânî ve tabî’î ve nefsânîdir.