(a. i. c. : ahyân) : an, zaman, vakit, sıra.

iz. ar. cm. ahyân. Zaman. vakit, hengâm: حين حاجتده hîn-i hâcette = lüzûmu vaktinde; حين استراحتده hîn-i istirâhâtta = istirâhât zamanında.

اَلْحَيْنُ [el-hayn] (زَيْنٌ [zeyn] vezninde) ve اَلْحَيْنُونَةُ [el-haynûnet] (كَيْنُونَةٌ [keynûnet] vezninde) Bir şey’in vakti gelip çatmak ma’nâsınadır; yukâlu: حَانَ حِينُهُ يَحِينُ حَيْنًا وَحَيْنُونَةً إِذَا قَرُبَ وَآنَ Ve ekinin sünbülesi kurumak ma’nâsınadır ki hasâdı karîb olur; yukâlu: حَانَ السُّنْبُلُ إِذَا يَبِسَ Ve helâk olmak ma’nâsınadır; yukâlu: حَانَ فُلَانٌ إِذَا هَلَكَ ve yukâlu: اَلدَّيْنُ حَيْنٌ أَيْ هَلَاكٌ Ve mihnet ve beliyye ma’nâsınadır; yukâlu: وَقَعَ فِي الْحَيْنِ أَيِ الْمِحْنَةِ Ve reşâd ve tevfîkten bî-behre olmak ma’nâsınadır; yukâlu: حَانَ الرَّجُلُ إِذَا لَمْ يُوَفَّقْ لِلرَّشَادِ Ve bu helâk-ı ma’nevî ve mihnet-i bâtınîdir.

اَلْحِينُ [el-hîn] (hâ’nın kesriyle) Dehr ve zamân ma’nâsınadır; ‘alâ-kavlin vakt-i mübhem ya’nî mutlakan vakt ma’nâsınadır ki cemî’-i ezmâna sâlih olur, gerek tavîl ve gerek kasîr olsun, gerek sene ve gerek ezyed olsun ‘alâ-kavlin kırk sene müddete mahsûstur yâhûd yedi yâhûd iki seneye yâhûd altı aya yâhûd iki aya mahsûstur yâhûd her sabâh ve akşama ıtlâk olunur. Ve yevm-i kıyâmete ıtlâk olunur, سَاعَةٌ [sâ’at] gibi. Ve ecel ve müddet ma’nâsınadır; ve kavhulu ta’âlâ: ﴿فَتَوَلَّ عَنْهُمْ حَتَّى حِينٍ﴾ أَيْ حَتَّى تَنْقَضِيَ الْمُدَّةُ الَّتِي أُمْهِلُوهَا Cem’i أَحْيَانٌ [ahyân] ve cem’ü’l-cem’i أَحَايِينُ [ehâyîn] gelir; ve kavluhu: ﴿لَاتَ حِينَ﴾ أَيْ لَيْسَ حِينَ Mü’ellif tâ’ bâbında bunu tafsîl eyledi. Hulâsası bunda üç mezheb vardır: Biri لَاتَ fi’li mâzîdir, نَقَصَ ma’nâsınadır. Sânî aslı لَيِسَ idi yâ’nın kesriyle عَلِمَ vezninde, yâ’ elife kalb olunduktan sonra sîn tâ’ya ibdâl oldu. Sâlis لَا [lâ]-i nâfiye ve tâ-i te’nîs için tâ-i ثَمَّتَ gibi yâhûd لَا [lâ]-i nâfiye ve tâ حِينَ lafzının evveline ziyâde kılınmıştır, zîrâ İmâm’da ya’nî mushaf-ı Hazret-i 'Osmân’da muttasılan mersûmdur. Ve حِينَ lafzına ihtisâsı kavlini Şeyh Radî redd eylemiştir. Ve 'Arablar iki vaktin beynini ya’nî bir nesnenin olduğu vaktle beyânı vaktinin beynini teba’’üd murâd ettiklerinde حِينَ kelimesini إِذْ kelimesine muzâf edip حِينَئِذٍ derler.

خِينُ [hîn] (hâ’nın kesriyle) Îrân’da bir beldedir.

vn. 1. An event’s approaching, being at hand, coming to pass. 2. A dying. 3. Harvest’s being ripe.