s. pl. of حمار Asses.

a. pl. of احمر, q. v.

اَلْخَمَرُ [el-hamer] (fethateynle) Bir adamı setr ve pinhân eden şey’e denir, gerek şecer ve gerek sâ’ir nesne olsun, tekûlu: تَوَارَى الصَّيْدُ عَنِّى فِي خَمَرِ الْوَادِي أَيْ سُتْرَتِهُ Ve خَمَرٌ [hamer] kuds türâbında bir dağın adıdır. Ve خَمَرٌ [hamer] Masdar olur, gizlenmek ve duldalanmak ma’nâsına; yukâlu: خَمِرَ فُلاَنٌ عَنِّي خَمَرًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا تَوَارَى Ve خَمَرٌ [hamer] Müzdahim olan cemâ’at-i insânîye ıtlâk olunur; bunda hâ’nın zammıyla da câ’izdir. Ve خَمَرٌ [hamer] Bir nesne olduğu hâlden mütegayyir olmak ma’nâsınadır; yukâlu: خَمِرَ الشَّيْءُ خَمَرًا مِنَ الْبَابِ الْمَزْبُورِ إِذَا تَغَيَّرَ عَمَّا كَانَ عَلَيْهِ Ve dağarcığın ve azık çantasının sahtiyânının iki tarafını birbirine dikdikten sonra üzerine bir dikiş dahi çekmek ma’nâsınadır; yukâlu: خَمِرَ الْمَزَادَةَ إِذَا خَرَزَ نَاحِيَتَيْهَا وَعَلَّى بِخَرْزٍ آخَرَ Ve خَمَرٌ [hamer] Sır ve hufye ve gaflet ma’nâsına müsta’meldir, ke-mâ se-yuzkeru.

اَلْحُمَرُ [el-humer] (صُرَدٌ [surad] vezninde) Temr-i hindîye denir. Ve bir kuşun ismidir ki حُمَّرٌ [hummer] dahi denir, mîm’in teşdîdiyle, Türkîde kaya kuşu dedikleridir, başı ve burnu kızıl olur. Müfredleri حُمَرَةٌ [humeret] ve حُمَّرَةٌ [hummeret]tir hâ’yla.

اَلْخَمْرُ [el-hamr] (hâ’nın fethi ve mîm’in sükûnuyla) Adamı sarhoş eden üzüm şırasıne denir ki Fârisîde bâde ve Türkîde süci ta’bîr olunur. 'Alâ-kavlin 'âmmdır, ya’nî mutlakan müskir olup sarhoş eden şıraya denir, gerek üzüm ve gerek hurmâ ve sâ’irlerinin olsun; خَمْرَةٌ [hamret] dahi denir tâ-i vahdetle ki خَمْرٌ [hamr]dan ahasstır, تَمْرٌ [temr] ve تَمْرَةٌ [temret] gibi. Ve خَمْرٌ [hamr] kelimesi mü’ennestir, ba’zen müzekker olur; yukâlu: خَمْرٌ صِرْفٌ وَخَمْرٌ صَافِيَةٌ

Kırmızı olmak.

Kırmızıya boyamak, kızartmak.

Fırında kızartmak, tavada kızartmak, kırmızıya boyamak.

Kırmızı olmak.

اَلْخِمِرُّ [el-himirr] (طِمِرٌّ [timirr] vezninde) خِمَارٌ [himâr] gibi bu dahi nisvânın baş örtülerine denir, Fârisîde bâşâme derler.