(a. i.) : 1) gelip çatma. 2) girme.

Konaklama, başlama, vücut bulma, geçici olarak kalma, start, cisimleşme, bir süre için kalma, başlangıç, enkarnasyon, oturma, çıkış, ikamet, yola çıkma, yaşama, harekete geçme, gelme, geliş, varma, varış, gözükme, ortaya çıkma, yerine geçme, kalma, başa gelme/çatma, cesede girme, vakit girme, durma.

iz. ar. [asıl mana-yı Arabîsi konma ve bir menzîle inmedir.] 1. Girme, duhûl, bir şeyin içine geçme. 2. Gelip çatma, vusûl: hulûl-i şitâ; Ramazan-ı Şerîf’in hulûlü. 3. Tenâsüh itikâd-ı bâtılınca bir rûhun veya bir cism-i latîfin bir bedene girmesi. tecessüm.

Mü’ellifin Basâ’ir’de beyânına işbu mâdde fürce beyne’ş-şey’eyn ma’nâsına mevzû’dur, bi’l-cümle ma’ânî-i sâ’ire birer mülâhaza ile ondan münşa’ibdir. Ez-cümle خَلٌّ [hall] kelimesi ki sirkeye denir, şıraya humûzat tahallül eylediği tasavvuruna mebnîdir. Ve خَلَّةٌ [hallet] ki meveddet ve sadâkat ma’nâsınadır, derûna mütehallil olmak mülâhazasıyladır ve sâ’irleri bunlara kıyâs oluna. İntehâ. Ve خَلٌّ [hall] Kumlukta olan nâfiz yola, ‘alâ-kavlin iki kumsal aralığından geçen yola yâhûd yığılmış ve müterâkim olmuş kumlukta geçen yola denir. Ve bu müzekkerdir, mü’ennes dahi olur; cem’i أَخُلٌّ [ehull] gelir, hemzenin fethi ve hâ’nın zammıyla ve خِلَالٌ [hilâl] gelir hâ’nın kesriyle; yukâlu: أَخَذُوا الْخَلَّ أَيِ الطَّرِيقَ الَّذِي يَنْفُذُ فِي الرَّمْلِ أَوِ النَّافِذَ بَيْنَ رَمْلَيْنِ أَوِ النَّافِذَ فِي الرِّمَالِ الْمُتَرَاكِمَةِ Ve nahîf ve zebûn ve muhtellü’l-cism adama ıtlâk olunur; yukâlu: رَجُلٌ خَلٌّ أَيْ نَحِيفٌ مُخْتَلُّ الْجِسْمِ Ve pek köhne câmeye denir; yukâlu: ثَوْبٌ أَخَلُّ أَيْ بَالٍ Ve boyunda ve arkada olur bir damar adıdır, baştan inip gelir. Ve اِبْنُ مَخَاضٍ [ibn mehâd]a denir ki ikiye girmiş erkek deve yavrusudur, خَلَّةٌ [hallet] dahi denir müzekker olarak; mü’ennesinde kezâlik خَلَّةٌ [hallet] denir, ke-mâ se-yuzkeru. Bunun yavruluğuna büyüklük tahallülü bâ’is-i tesmiyedir; yukâlu: أَتَاهُمْ بِقُرْصٍ كَأَنَّهُ فِرْسِنُ خَلٍّ أَوْ خَلَّةٍ أَيِ ابْنُ الْمَخَاضِ Ve tüyleri azca olan kuşa denir ki câ-be-câ aralıklarında derisi görünür; yukâlu: طَائِرٌ خَلٌّ أَيِ الْقَلِيلُ الرِّيشِ Ve ekşi ota denir, حَمْضٌ [hamd] ma’nâsına. Ve arık ve mehzûl insân ve hayvâna denir. Ve semize denmekle zıdd olur; yukâlu: رَجُلٌ خَلٌّ أَيْ مَهْزُولٌ وَكَذَلِكَ سَمِينٌ Ve deve köşeğine denir, فَصِيلٌ [fesîl] ma’nâsına. Ve şerr ve şûra ıtlâk olunur; yukâlu: رَمَاهُ بِالْخَلِّ أَيْ بِالشَّرِّ Ve libâsta olan yırtmaca denir. Ve رِمَالُ الْخَلِّ [Rimâlu’l-hall] hicâz’da Lîne kurbünde vâki’ kumsallara ıtlâk olunur. Ve Muhammed b. el-Mubârek b. el-hall fukahâdandır. Ve gâh olur ki sirke ma’nâsına olan خَلٌّ [hall] ile hayrdan kinâye ederler helâl olduğu için, niteki خَمْرٌ [hamr] ile şerden kinâye ederler; yukâlu: مَا لَهُ خَلٌّ وَلَا خَمْرٌ أَيْ خَيْرٌ وَلَا شَرٌّ Ya’nî “Elinden hayr ve şerr gelmez.” Ve خَلٌّ [hall] Masdar olur, deveyi nebâtı ekşi olmayan mahalle götürmek ma’nâsına; yukâlu: خَلَّ الْإِبِلَ خَلاًّ مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ إِذَا حَوَّلَهَا إِلَى الْخُلَّةِ Ve bir nesneyi delip öte yanına işletmek ma’nâsınadır; yukâlu: خَلَّ الشَّيْءَ إِذَا ثَقَبَهُ وَنَفَذَهُ Ve anasını emmesin diye köşeğin diline خِلَالٌ [hilâl] dedikleri ağızlık geçirmek ma’nâsınadır; yukâlu: خَلَّ الْفَصِيلَ إِذَا شَقَّ لِسَانَهُ فَأَدْخَلَ فِيهِ الْخِلَالَ Ve kilim ve keçe makûlesinin pârelerini خِلَالٌ [hilâl] ile birbirine bitiştirip oyuklamak ma’nâsınadır; yukâlu: خَلَّ الْكِسَاءَ إِذَا شَدَّهُ بِخِلَالٍ Ve fakîr ve muhtâc olmak ma’nâsınadır; yukâlu: خُلَّ زَيْدٌ عَلَى الْمَجْهُولِ إِذَا احْتَاجَ Ve tahsîs ma’nâsınadır, e’ammdan ifrâzına mebnîdir; yukâlu: خَلَّ فِي دُعَائِهِ أَيْ خَصَّ وَهُوَ ضِدُّ عَمَّ Ve خَلٌّ [hall] ve خُلُولٌ [hulûl] Gövdenin eti eksilip mehzûl olmak ma’nâsınadır; yukâlu: خَلَّ لَحْمُهُ خَلًّا وَخُلُولًا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ وَالثَّانِي إِذَا نَقَصَ وَهَزَلَ

a. pl. of حال hâll. Who alight, halt, or stay.

اَلْحُلُولُ [el-hulûl] (zammeteynle) Kezâlik konmak. Ve حُلُولٌ [hulûl] Kurbân şol mevzi’e erişmeğe dahi derler ki onda onun zebhi helâl olur; yukâlu: حَلَّ الْهَدْيُ يَحِلُّ حُلُولًا إِذَا بَلَغَ الْمَوْضِعَ الَّذِي يَحُلُّ فِيهِ نَحْرُهُ Ve حَلَّ الْعَذَابُ يَحِلُّ derler bâb-ı sânîden وَجَبَ ma’nâsına ve يَحُلُّ derler bâb-ı evvelden يَنْزِلُ ma’nâsına. Ve bu iki ma’nâ üzerine kırâ’at olundu Bârî ta’âlânın ﴿فَيَحِلَّ عَلَيْكُمْ غَضَبِي﴾ (طه، 81) dediği kavli. Ve ammâ: ﴿أَوْ تَحُلُّ قَرِيبًا مِنْ دَارِهِمْ﴾ (الرعد، 31) dediği hemîn zammla kırâ’at olunmuştur,تَنْزِلُ ma’nâsına. Ve حُلُولٌ [hulûl] Deyn hâll olmağa dahi derler; tekûlu: حَلَّ الدَّيْنُ يَحِلُّ حُلُولًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي

(حُ) [ ع. ] (مص ل.)
۱- فرود آمدن در جایی، وارد شدن به کسی.
۲- داخل شدن روح کسی در کس دیگر.