vn. A digging, an excavating, a hollowing out.

s. 1. A pit, a shaft, a well; a trench, a canal, a grave. 2. Caries in a tooth.

iz. ar. Toprağı kazma, kazma ile yeri açma, eşeme: kuyu hafretmek, temellerin hafrı.

اَلْخَفْرُ [el-hafr] (حَفْرٌ [hafr] vezninde) Bir adama yasakçılık eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: خَفَرَهُ وَخَفَرَ بِهِ وَخَفَرَ عَلَيْهِ خَفْرًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا أَجَارَهُ وَمَنَعَهُ وَآمَنَهُ Ve yasakçı yasak paha almak ma’nâsınadır; yukâlu: خَفَرَ فُلاَنًا إِذَا أَخَذَ مِنْهُ جُعْلاً لِيُجِيرَهُ Ve خَفْرٌ [hafr] ve خُفُورٌ [hufûr] Mün’akid olan 'ahde vefâ eylemeyip nakz ve gadr eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: خَفَرَ بِهِ خَفْرًا وَخُفُورًا إِذَا نَقَضَ عَهْدَهُ وَغَدَرَهُ

اَلْخَفَرُ [el-hafer] (hâ’nın ve fâ’nın fethiyle) ve اَلْخَفَارَةُ [el-hafâret] (سَفَارَةٌ [sefâret] vezninde) Pek utanmak ma’nâsınadır; yukâlu: خَفِرَتِ الْجَارِيَةُ خَفَرًا وَخَفَارَةً مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا اسْتَحْيَتْ شِدَّةَ الْحَيَاءِ

Oyulmak.

Kazı, eşme, oyma, oymacılık. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; kazma, kuyu açma, diş taşı, nakşetme, kakma, dişte sarılık, hafriyat, eşeleme, deşme, iskarbut, kazmak.

(a. i.) : kazma, kazılma [toprak], (bkz. : hafş).

Diş çürüğü, dişte oyuk.

اَلْحَفَرُ [el-hafer] (fethateynle) Geniş kuyuya ıtlâk olunur, بِئْرٌ مُوَسَّعَةٌ ma’nâsına ve fâ’nın sükûnuyla lügattır. Ve kazılmış çukurdan çıkan toprağa denir; yukâlu: كَثُرَ الْحَفْرُ عَلَى الشَّطِّ أَيْ تُرَابُ الْحُفْرَةِ Cem’i أَحْفَارٌ [ahfâr] ve cem’ü’l-cem’i أَحَافِيرُ [ehâfîr] gelir. Ve حَفَرٌ [hafer] Dişlerin diplerinde hâdis olan sivilceler sebebiyle hudûs eden çürüklüğe yâhûd sarılığa denir; fâ’nın sükûnuyla da lügattır; yukâlu: فِي أَسْنَانِهِ حَفَرٌ وَحَفْرٌ أَيْ سُلاَقٌ بِأُصُولِهَا أَوْ صُفْرَةٌ Fi’li ânifen zikr olundu. Ve حَفَرٌ [hafer] Kûfe’de bir mevzi’ adıdır ki ona müte’ayyinân-ı ‘Arabdan ‘Amr b. Sa’d el-hafrî nâzil olur idi. Ve bunda hâ’yla حَفَرَةٌ [haferet] demek sahîh değildir. Ve حَفَرٌ [hafer] Mekke ile Basra meyânında bir mevzi’ adıdır. Ve حَفَرُ أَبِى مُوسَى [haferu Ebî Mûsâ] Basrâ’nın Mekke câddesinde vâki’ eşme kuyulara denir ki Ebû Mûsâ el-Eş’arî hafr ettirmiştir. Ve حَفَرُضَبَّةَ [haferu dabbet] Sevâcin nâhiyesinde bir niçe eşmelere ıtlâk olunur. Ve حَفَرُ سَعْدِ بْنِ زَيْدِ مَنَاةَ [haferu Sa’d b. Zeydi Menât] Dehnâ’ verâsında bir niçe eşmelerdir.