اَلْحَرَجُ [el-harec] Göz kamaşmak; yukâlu: حَرِجَتِ الْعَيْنُ مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا حَارَتْ Ve حَرَجٌ [harec] Harâm olmak ma’nâsına da gelir; yukâlu: حَرِجَ عَلَيَّ ظُلْمُكَ حَرَجًا أَيْ حَرُمَ

اَلْحَرِجُ [el-harec] (râ’nın fethi ve kesriyle) Dar yer, mekân-ı zayyik ma’nâsına; yukâlu: مَكَانٌ حَرَجٌ وَحَرِجٌ إِذَا كَانَ ضَيِّقًا كَثِيرَ الشَّجَرِ لَا يَصِلُ إِلَيْهِ الرَّاعِيَةُ Ya’nî davarı güden kimseler ona erişmeseler böyle derler. Ve fethle ve kesrle kırâ’at olunmuştur, Bârî ta’âlânın ﴿يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقًا حَرَجًا﴾ (الأنعام 125) dediği kavli. Ve bu وَحَدٌ [vehad]la وَحِدٌ [vehid] ve فَرَدٌ [fered]le فَرِدٌ [ferid] ve دَنَفٌ [denef]le دَنِفٌ [denif] gibidir, feth ve kesr ile bir ma’nâya olmakta. Ve دَنَفٌ [denef] hasta ma’nâsınadır. Ve حَرَجٌ [harec] (fethateynle) Dar olmak ma’nâsına da gelir; yukâlu: حَرِجَ يَحْرَجُ حَرَجًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ Ve حَرَجٌ [harec] Günâha dahi derler. Ve حَرَجٌ [harec] Arık deve ma’nâsına da gelir; yukâlu: نَاقَةٌ حَرَجٌ أَيْ ضَامِرَةٌ Ba’zılar eyitti حَرَجٌ [harec] o nâkadır ki uzun olup yerden yapma ola, ya’nî uzunluğu havâya olmaya yere sınarlayı ola; yukâlu: نَاقَةٌ حَرَجٌ أَيْ طَوِيلَةٌ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ Ve حَرَجٌ [harec] Şol ağaçlara derler ki birbirine bağlayıp üzerine meyyit yükletirler ve gâh olur ki onu 'avretler cenâze üzerine dahi tutarlar.

اَلْخُرُوجُ [el-hurûc] (دُخُولٌ [duhûl] vezninde) ve اَلْمَخْرَجُ [el-mahrec] Mîm’in ve râ’nın fethiyle ki masdar-ı mîmîdir, bir mekândan taşra çıkmak ma’nâsınadır; yukâlu: خَرَجَ مِنْ مَوْضِعِهِ خُرُوجًا وَمَخْرَجًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا بَرَزَ مِنْهُ Ve مَخْرَجٌ [mahrec] kelimesi ism-i mekân olur; yukâlu: خَرَجَ مَخْرَجًا لَطِيفًا

s. 1. A sin, an offence; or, culpability, a scrape. 2. (pl. حراج، احراج) A cowry. 3. (pl. حراج) A snare, noose of rope.

s. 1. Straitness; a difficulty. 2. A sin, an offence; or, culpability.

اَلْحِرْجُ [el-hirc] (hâ’nın kesriyle) Bu dahi günâha denir, إِثْمٌ [ism] ma’nâsına. Ve şol iplere denir ki şebeke tarzında edip onunla yırtıcı cânverleri sayd ederler. Ve kurumak için ip üzere serilmiş sevbe denir. Cem’i حِرَاجٌ [hirâc] gelir, حِبَالٌ [hibâl] vezninde) Ve حِرْجٌ [hirc] Katır boncuğuna denir, وَدَعَةٌ [vede’at] gibi. Ve sayyâdın tazıya şikârdan ta’yîn eylediği hisse-i tu’meye denir. Şârih der ki kelbin sayd eylediği şikârdan kendisine de hisse ver ki kanıksın diyecek yerde أَحْرِجْ كَلْبَكَ فَإِنَّهُ أَدْعَى لِلصَّيْدِ derler.

اَلْخَرِيجُ [el-harîc] (قَتِيلٌ [katîl] vezninde) Etfâl-i 'Arab beynlerinde bir la’ib adıdır. Onda ehadühümâ âhere قَطَامِ [katâmî] vezninde خَرَاجِ خَرَاجِ derler. Vech-i tesmiye dahi budur; birisi elinde bir nesne ahz edip âhere ihrâcıyla emr eder.

اَلْخَرَجُ [el-harec] (fethateynle) Bir nesne aklı karalı alaca olmak ma’nâsınadır; ekserî hayvânda müsta’meldir, gûyâ ki aralıktan levn-i vâhid hâric olur. Mü’ellif bunu ism sûretinde resm edip lâkin masdar olmak gâlibdir.

اَلْهِرْجُ [el-hirc] (hâ’nın kesriyle) Ahmak ve bön adama denir. Ve mutlakan za’îf ve zebûn olan şey’e denir.

vn. 1. A being or becoming straitened, confined; narrowness. 2. A being troubled or in doubt; disquiet; doubt. 3. A being or getting into difficulty; especially, if through bad conduct.