اَلْخُرْجُ [el-hurc] (hâ’nın zammıyla) Ma’rûf kaptır ki Fârisîde hurcîn ve Türkîde dahi hurc ile müte’âreftir; heybeden büyük olur. Cem’i خِرَجةٌ [hirecet] gelir hâ’nın kesri ve râ’nın fethiyle, جُحْرٌ [cuhr] ve جِحَرَةٌ [ciharet] gibi. Ve خُرْجٌ [hurc] Diyâr-ı Temîm’de bir vâdî ismidir.

اَلْخُرُوجُ [el-hurûc] (دُخُولٌ [duhûl] vezninde) ve اَلْمَخْرَجُ [el-mahrec] Mîm’in ve râ’nın fethiyle ki masdar-ı mîmîdir, bir mekândan taşra çıkmak ma’nâsınadır; yukâlu: خَرَجَ مِنْ مَوْضِعِهِ خُرُوجًا وَمَخْرَجًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا بَرَزَ مِنْهُ Ve مَخْرَجٌ [mahrec] kelimesi ism-i mekân olur; yukâlu: خَرَجَ مَخْرَجًا لَطِيفًا

Hata, günah.

اَلْحِرْجُ [el-hirc] (hâ’nın kesriyle) Bu dahi günâha denir, إِثْمٌ [ism] ma’nâsına. Ve şol iplere denir ki şebeke tarzında edip onunla yırtıcı cânverleri sayd ederler. Ve kurumak için ip üzere serilmiş sevbe denir. Cem’i حِرَاجٌ [hirâc] gelir, حِبَالٌ [hibâl] vezninde) Ve حِرْجٌ [hirc] Katır boncuğuna denir, وَدَعَةٌ [vede’at] gibi. Ve sayyâdın tazıya şikârdan ta’yîn eylediği hisse-i tu’meye denir. Şârih der ki kelbin sayd eylediği şikârdan kendisine de hisse ver ki kanıksın diyecek yerde أَحْرِجْ كَلْبَكَ فَإِنَّهُ أَدْعَى لِلصَّيْدِ derler.

اَلْخَرِيجُ [el-harîc] (قَتِيلٌ [katîl] vezninde) Etfâl-i 'Arab beynlerinde bir la’ib adıdır. Onda ehadühümâ âhere قَطَامِ [katâmî] vezninde خَرَاجِ خَرَاجِ derler. Vech-i tesmiye dahi budur; birisi elinde bir nesne ahz edip âhere ihrâcıyla emr eder.

على yasak olmak, sıkı olmak, birbirine yakın olmak, sıkışmak.

Dar, sıkı, sıkıştırılmış, sıkıntılı, kritik. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; sıkıntı, tehlikeli, ensiz, vahim, nazik, kısımları birbirine yakın, ciddi, sıkışık, ağır, riskli, daraltılmış, zor, kalabalık, preslenmiş, kritik durum, yakın.

Darlık, sıkışma, kısıtlama, zorluk, yasak, orman. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; sıkıntı, kusur, sıkılma, kabahat, koru, utanma, hata, mahcubiyet, yanlış, eksiklik, ayıp, yasaklanmış şey, günah, sık orman.

Ağaçlandırmak. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; على yasaklamak, üstelemek, daraltmak, sıkıştırmak, zorlaştırmak, ağaçlamak, vurgulamak, delille susturmak, vermemek, tekid etmek, zor/karmaşık hale getirmek.

اَلْهِرْجُ [el-hirc] (hâ’nın kesriyle) Ahmak ve bön adama denir. Ve mutlakan za’îf ve zebûn olan şey’e denir.