اَلْخَزَلُ [el-hazel] (hâ’nın ve zâ-yı mu’cemenin fethiyle) Bir kimse belini salmış gibi ağır ağır yürümek ma’nâsınadır; yukâlu: خَزِلَ الرَّجُلُ خَزَلًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا مَشَى فِي تَثَاقُلٍ Ve bir adamın yâ bir hayvânın beli şikest olmak ma’nâsınadır; yukâlu: خَزِلَ فُلَانٌ إِذَا انْكَسَرَ ظَهْرُهُ

اَلْحَذَلُ [el-hazel] (fethateynle) Göz 'illetlerinden bir 'illettir ki gözün kapakları ve pınarı kıpkızıl ve kurhalar peydâ olup dâ’imâ yaşı seyelân eder olmaktır yâhûd hurde sivilceler peydâ olmakla gözün kirpikleri dökülmekten 'ibârettir; yukâlu: حَذِلَتْ عَيْنُهُ حَذَلًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ وَبِهَا حَذَلٌ وَهِيَ حُمْرَةٌ فِي الْعَيْنِ وَانْسِلَاقٌ وَسَيَلَانُ دَمْعٍ أَوْ قِلَّةُ شَعْرِ الْعَيْنَيْنِ Ve حَذَلٌ [hazel] Bir cins şecerin dânesine denir ki kaht senelerde a’râbîler ondan ekmek yapıp ekl ederler. Ve حَذَلٌ [hazel] Gömleğin eteğinin çevresine denir.

اَلْخَزْلُ [el-hazl] (hâ’nın fethi ve zây’ın sükûnuyla) Bu dahi 'arûziyyûn ıstılâhında خُزْلَةٌ [huzlet] dedikleri 'illet-i merkûmeye ıtlâk olunur, lâkin خَزْلٌ [hazl] masdardır, zikr olunan خُزْلَةٌ [huzlet] ismidir; o cüz’e مَخْزُولٌ [mahzûl] denir, niteki cîm’le جَزْلٌ [cezl] dahi bu ma’nâda müsta’meldir. Ve bir adamı işinden 'avk edip alıkomak ma’nâsınadır; yukâlu: خَزَلَهُ عَنْ حَاجَتِهِ خَزْلًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا عَوَّقَهُ Ve kesmek ma’nâsınadır; yukâlu: خَزَلَ الشَّيْءَ إِذَا قَطَعَهُ

اَلْحِذْلُ [el-hizl] (hâ’nın kesriyle) Şol ağır yüke denir ki altında emekleyerek sıklet-i 'azîme ile yürünür ola; tekûlu: رَأَيْتُهُ وَعَلَيْهِ حِذْلٌ وَهُوَ مَا يُدْلِجُ بِهِ مُثْقَلًا مِنْ شَيْءٍ يَحْمِلُهُ

اَلْحُذْلُ [el-huzl] (hâ’nın zammı ve kesriyle) ve اَلْحُذَلُ [el-huzel] (صُرَدٌ [surad] vezninde) Asl ve mebnâ ma’nâsınadır. Ve حُذَلٌ [huzel] (صُرَدٌ [surad] vezninde) Donun uçkurluğuna denir. Ve kucağa denir, âgûş ma’nâsına; yukâlu: فِي حُذَلِ أُمِّهِ أَيْ فِي حِجْرِهَا Ve حُذْلٌ [huzl] (hâ’nın zammıyla) ve حُذْلَةٌ [huzlet] hâ’yla) Nitâk dedikleri kuşağın yâ kucağın aşağı kenârına denir.

vn. An eye’s being or becoming affected with ophthalmia tarsi; or, a partially losing the eyelashes from a pustule on the edge of the eyelid; the disease ophthalmia tarsi; or, a partial loss of the eyelashes.

اَلْحَذَلُ [el-hazel] (fethateynle) Göz kapağında sivilceler çıkmağın kirpikleri dökülmek; yukâlu: حَذِلَتْ عَيْنُهُ تَحْذَلُ حَذَلًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا سَقَطَ هُدْبُهَا مِنْ بَثْرَةٍ تَكُونُ فِي أَشْفَارِهَا Ve حَذَلٌ [hazel] Kezâlik bir cins dâneye derler ki ondan ekmek pişirirler.

اَلْحُذْلُ [el-huzl] (hâ’nın zammı ve zâl’ın sükûnuyla) İzârın kenârı ve gömlek kenârına dahi derler. Ve fi’l-hadîsi: “هَاتِي حُذْلَكِ نَجْعَلْ فِيهِ الْمَالَ” Ekser-i nüsahta فَجَعَلَ fâ’ ile vâki’ olmuştur ve ba’zında nûn’la نَجْعَلْ vâki’ olmuştur. Zâhir budur ki vech-i evvele nazar, فَجَعَلَ kelâm-ı râvîden olur:أَيْ قَالَ هَاتِي حُذْلَكِ فَجَعَلَ Ve vech-i sâniye nazar cevâb-ı emr olup tetimme-i hadîsten olur. Ve bu makâmda sâhib-i surâhحُذْلٌ [huzl] miyân-ı pîrâhen demiştir, kenâr-ı pîrâhen gerektir.