اَلْبَاهِرُ [el-bâhir] Bir damar adıdır ki insânın dimâgından başlayıp kâsesinden يَافُوخٌ [yâfûh]a kadar mümtedd olur.

اَلْبَخْرُ [el-bahr] (bâ’nın fethi ve hâ-yı mu’cemenin sükûnuyla) Fi’l-i buhardır, ya’nî بُخَارٌ [buhâr] mâddesinden masdardır, buhârlanmak ya’nî buğulanmak ma’nâsınadır; yukâlu: بَخَرَتِ الْقِدْرُ بَخْرًا مِنَ الْبَابِ الثَّالِثِ إِذَا ظَهَرَ بُخَارُهَا

Deniz yolculuğu yapmak.

اَلْبَخَرُ [el-bahar] (fethateynle) Ağızda ve sâ’ir nesnede olan bed ve müntin râyihaya denir. Şârihin beyânına göre ağız kokusunda meşhûrdur ve bu ma’nâda masdar olur, ağız ve sâ’ir nesne bed kokmak ma’nâsına; yukâlu: بَخِرَ الْفَمُ مَثَلاً بَخَرًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا أَنْتَنَتْ رِيحُهُ Ve onunla sâhibi dahi muttasıf olur. Ve بَخَرٌ [bahar] 'illettendir, esbâbı kütüb-i tıbbiyyede mebsûtadır. Ve mutlakâ râyiha-i münteşireye بَخَرٌ [bahar] ıtlâk olunur.

Kuru hastalık.

(korkuyla, korkudan) şaşırmak, afallamak, çok susamak.

(a. i. c. : bihâr, ebhâr, ebhur, buhur) : 1) deniz. 2) büyük göl veya nehir. 3) aruz’da aslî bir vezinle ondan doğan vezinler mecmuası. Bunlardan Arap nazmı hâricinde kullanılan bahirler şunlardır. 1- hezec (neşeyle şarkı söyleme) ; a) mefâîlün, mefâîlün, mefâîlün, mefâîlün. b) mefâîlün mefâîlün, faulün. c) mefâîlün, faulün, mefâîlün, faulün. d) mef’ûlü, mefâîlün, mef’ûlü, mefâîlün. e) mef’ûlü, mefâîlü, mefâîlü, faulün. f) mef’ûlü, mefâîlün, faulün. g) mef’ûlü, mefâîlü, faulün. 2- recez (Titrek); a) müstef’ilün, müstef’ilün, müstef’ilün, müs­tef’ilün. b) müfte’ilün, müfte’ilün, müfte’ilün, müf­te’liün. c) müfte’ilün, mefâilün, müfte’ilün, mefâilün. d) müfte’ilün, müfte’ilün, fâilün. e) müstef’ilâtün, müstef’ilâtün. f) mefâilün, mefâilün, mefâilün, mefâilün. 3- remel (koşan); a) fâilâtün, fâilâtün, fâilâtün, fâilün. b) fâilâtün, fâilâtün, fâilün. c) fâilâtün (=failâtün), fâilâtün, fâilâtün, failün ( =fa’lün ). d) fâilâtün (=failâtün), failâtün,failün ( =fa’lün). 4- münserih (akıcı); a) müfte’ilün, fâilün, müfte’ilün, fâilün. b) müstef’ilün, faulün, müstef’ilün, faulün. 5- muzâri’ (benziyen); a) mef’ûlü, fâilâtü, mefâîlü, fâilün. b) mef’ûlü, fâilâtün, mef’ûlü, fâilâtün. 6- müctes (kopmuş); a) mefâilün, failâtün, mefâilün, failâtün. b) mefâilün, failâtün, mefâilün, failün (=fa’-lün). 7- serî’ (çabuk); a) müfte’ilün, müfte’ilün, fâilün. 8- hafif (hafif); a) fâilâtün (= failâtün), mefâilün, failün (=fa’lün). 9- mütekarib (yakın); a) faulün, faulün, faulün, faulün. b) faulün, faulün, faulün, faul. 10- kâmil (yetkin); a) mütefâilün, fâilün, mütefâilün, müte­fâilün. b) mütefâilün, faulün, mütefâilün, faulün. 11- tavîl (uzun); [her mısraı, 15-20 ve hattâ daha fazla “fai-lâtün” (birincisinde “fâilâtün” de olabilir) ile bir "failün (= fa’lün)" den terekkübeder : Bu, oka-dar kullanışlı değildir]. 4) mec. Çok bilen, bilgisi geniş olan kimse, (bkz : bahir).

(a. i.) : deniz, (bkz : bahr, deryfi).

Deniz, büyük nehir. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; bilge kişi, ölçü, geniş ilim sahibi, derya, umman, okyanus, kürenin üçte ikisini kaplayan geniş su kıtası, bahr (kalıp), şiirde vezin, insan kalabalığı, ulu kişi, şiirde ölçü, katı veya sıvı için çok miktar, geniş mekan.

iz. ar. cm. Buhûr, ebhâr, bihâr, ebher. 1. Deniz, derya, yemm: Bahr-ı Sefîd = Akdeniz; Bahr-ı Siyah = Karadeniz; Bahr-i Ahmer = Kızıldeniz, Şâb denizi. 2. Büyük nehir veya göl: Bahr-i Nîl, Bahr-i Ceyhûn, Bahr-i Aral. 3. ed. Şiir vezni, bahr-ı recez, bahr-ı remel. 4. mc. Müktesebât-ı ilmiye ve fenniyesinin pâyân ve kenarı olmayan, mütebahhir adam: İbn-i Sînâ bir bahrdır.