(a. i. c. : ebvâb) : 1) kapı.

(f. s.) : lâyık, uygun; elverişli; Hayır, uğur.

(f. i.) : 1) baba, ata. 2) manevî önder; şeyh.

Mü’ellif Basâ’ir’de eyitti ki بَابٌ [bâb] lafzı, medhal-i emkine ma’nâsına mevzû’dur ki kapı ta’bîr olunur: بَابُ دَارٍ ve بَابُ بَلْدَةٍ gibi. Ve mecâzen bir şey’e vesîle-i vusûl olacak nesnede isti’mâl olunur; ve minhu yukâlu fi’l-'ilm: بَابُ كَذَا وَهَذَا الْعِلْمُ بَابٌ إِلَى عِلْمِ كَذَا أَيْ بِهِ يُتَوَصَّلُ إِلَيْهِ Ve ma’ânî-i sâ’ire bundan müteferri’dir. Ve Misbâh’ta bu vech üzere mersûmdur ki بَابٌ [bâb] kelimesinin aslı بَوَبٌ [beveb] olmak üzere mukadderdir ki fethateynledir, binâ’en’aleyh vâv elif’e kalb olunmuştur. Ba’zen bi’t-tahsîs muzâf olur, بَابُ الدَّارِ [bâbu’d-dâr] gibi, kezâlik Bagdâd’da bir mahalle ismi olan بَابُ الشَّامِ [Bâbu’ş-Şâm] gibi. Ve eğer mütezâyifeyne nisbet olunursa yalnızca evvele nisbet olunup اَلْبَابِيُّ [el-Bâbiyy] denir ve ikisine birden nisbetle اَلْبَابِيُّ الشَّامِيُّ [el-Bâbiyyu’ş-Şâmiyyu] dahi denir. Ve yalnızca ahîre de nisbet olunur. Ve gâhca o iki ism terkîb olunup ism-i vâhid hükmünde kılındıktan sonra ikisine birden nisbet olunup meselâ اَلْبَابَشَامِيُّ [el-bâbeşâmiyy] denir; اَلدَّارَقُطْنِيُّ [ed-Dârekutniyy] dedikleri gibi. İntehâ. Ve بَابٌ [Bâb] haleb eyâletinde bir belde adıdır. Ve Hecer kurbünde bir dağ ismidir.

اَلْبَابُ [el-bâb] Kapıya denir. Cem’i أَبْوَابٌ [ebvâb] gelir ve بِيبَانٌ [bîbân] gelir تِيجَانٌ [tîcân] vezninde ve nâdir olarak أَبْوِبَةٌ [ebvibet] gelir, zîrâ فَعَلٌ [fa’al] ki fâ’nın fethiyledir, أَفْعِلَةٌ [ef’ilet] üzere cem’lenmez.

اَلْبَابُ [el-bâb] Kapı; cem’i اَلْأَبْوَابُ [el-ebvâb] gelir ve gâh olur ki اَلْأَبْوِبَةُ [el-ebvibet] hemzenin fethi ve vâv’ın kesriyle dahi derler, izdivâcdan ötürü, nitekim şâ’irin şi’rinde “هَتَّاكِ أَخْبِيَةٍ وَلَّاجِ أَبْوِبَةٍ” denmiştir. هَتَّاكٌ [hettâk] perde yırtıcı ve وَلَّاجٌ [vellâc] dâhil olucu ma’nâsına.