اَلْعَرَقُ [el-'arak] (fethateynle) Zî-rûh kısmının gövdesi derisinden sızıp çıkan rutûbete denir ki ter ta’bîr olunur, sâ’ir nesnelerin terinde bi’l-isti’âre isti’mâl olunur; yukâlu: مَسَحَ عَرَقَهُ وَهُوَ رَشْحُ جِلْدِ الْإِنْسَانِ Ve duvardan sızıp çıkan rutûbete ıtlâk olunur. Ve 'ivaz ve sevaba, 'alâ-kavlin kalîline ıtlâk olunur; yukâlu: إِتَّخَذْتُ عِنْدَهُ يَدًا بَيْضَاءَ وَأُخْرَى خَضْرَاءَ فَمَا نِلْتُ مِنْهُ عَرَقًا أَيْ ثَوَابًا وَنَفْعًا Ve süte ıtlâk olunur, memeye gelince damarlardan tereşşuh eylediği için. Ve duvar sırasına ve koruna denir; yukâlu: بَنَى الْبَانِي عَرَقًا أَوْ عَرَقَيْنِ عَرَقَةً وَعَرَقَتَيْنِ أَيْ صَفًّا وَصَفَّيْنِ Ve dağın yöresinde olan yollara ıtlâk olunur. Ve sıra sıra deve izlerine ıtlâk olunur. Ve عَرَقُ التَّمْرِ ['araku’t-temr] hurmâ pekmezine denir. Ve عَرَقٌ [‘arak] Kuru üzüme denir, زَبِيبٌ [zebîb] ma’nâsına. Ve devenin dölüne denir, نِتَاجُ الْإِبِلِ [nitâcu’l-ibil] ma’nâsına. Ve nef’ ve fâ’ideye ıtlâk olunur; tekûlu: مَا أَصَبْتُ مِنْهُ عَرَقًا أَيْ نَفْعًا Ve sıravardı duran atlara ve kuşlara ıtlâk olunur. Ve mutlakan her nesnenin sırasına ve taburuna denir. Ve hurmâ yaprağından hasır tarzında yapılmış nesneye denir, büküp zenbîl yapmazdan mukaddem, 'alâ-kavlin zenbîle denir, bunda râ’nın sükûnuyla da lügattır. Ve at kısmının mısır oyununa gider gibi bir baş seğirtmesine denir; yukâlu: جَرَى الْفَرَسُ عَرَقًا أَيْ شَوْطًا وَطَلَقًا Ve عَرَقُ الْقِرْبَةِ ['araku’l-kirbet] Şiddetten ve mihnet ve meşakkatten kinayedir. Kırba terledikte râyihası bed ve habîs olur yâhûd kırbada fî-nefsi’l-emr عَرَقٌ [‘arak] mutasavver olmamakla gûyâ ki muhâl nesneyi mütekellif olur yâhûd عَرَقُ الْقِرْبَةِ [‘araku’l-kirbet]ten murâd kırbanın menfa’ati ya’nî tereşşuh eden suyudur, gûyâ o kimse be-gâyet ta’ab ve mihnete uğrayıp ve yanında ve bir eshel mahalde dahi su olmamakla mesâfe-i ba’îdede vâki’ kırbanın suyuna varıp def’-i harâret eylemeğe muhtâc olmuştur yâhûd عَرَقُ الْقِرْبَةِ ['araku’l-kirbet] dedikleri hurmâ yaprağından örülmüş hasır tarzında nesnedir ki dolu kırba götüren adama onu göğsüne dayayıp kırbayı onun üzerinden alır yâhûd dolu ve ağır kırbayı götüren kimse ne gûne sıklet çekip 'arak-rîz olur ise o gûne renc ve meşakkate uğramaktan kinâyedir. Ve’l-hâsıl beyne’l-'Arab عَرَقُ الْقِرْبَةِ meseldir; tekûlu: لَقِيتُ مِنْهُ عَرَقَ الْقِرْبَةِ أَيِ الشِّدَّةَ وَالْمَجْهُودَ وَالْمَشَقَّةَVe عَرَقٌ ['arak] Masdar olur, terlemek ma’nâsın; yukâlu: عَرِقَ الرَّجُلُ عَرَقًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا تَرَشَّحَ جِلْدُهُ Ve üşengen kâhil olmak ma’nâsınadır; yukâlu: عَرِقَ الرَّجُلُ إِذَا كَسِلَ